Η περιοχή Ασπροποτάμου κατέχει μια ξεχωριστή θέση στο νομό Τρικάλων και αυτό γιατί συνδυάζει την παρθένα ομορφιά της με τις μακραίωνες παραδόσεις της. Έχει ενταχθεί στον Εθνικό Κατάλογο του Ευρωπαϊκού Δικτύου ΦΥΣΗ 2000 (NATURA 2000). Κοινοτική οδηγία 92/43.
ΦΥΤΙΚΑ ΕΙΔΗ
Η χλωρίδα της περιοχής είναι εξαιρετικά πλούσια. Οκτώ δάση Ελάτου, Οξυάς, Πεύκου και Δρυός (Κρανιάς, Δολιανών, Πολυθέας, Καλιρρόης, Στεφανίου, Κατάφυτου, Ανθούσας και Χαλικίου) αποτελούν το λεγόμενο Δασικό Σύμπλεγμα Ασπροποτάμου, ένα από τα ωραιότερα δασικά συμπλέγματα της χώρας. Σημαντική παρουσία έχουν οι Ιτιές που επιλέγουν τις όχθες του Αχελώου για να αναπτυχθούν ενώ επίσης συναντώνται η κρανιά, ο πλάτανος, η καρυδιά, η βελανιδιά, η αγριοκερασιά και η κορομηλιά. Ο κύριος θάμνος είναι ο κέδρος. Από τα βότανα ξεχωρίζουν το τσάι, το σαλέπι, η τσουκνίδα, η ρίγανη κ.α. Αρκετά από τα βότανα έχουν αποδεδειγμένες θεραπευτικές ιδιότητες.
Δάση ελάτης: Σε υψόμετρο 900-1.700 μ. βρίσκονται εκτεταμένα δάση ελάτης. Το κλίμα στην περιοχή είναι ψυχρό, το ύψος των βροχοπτώσεων ξεπερνά τα 1000mm και η ξηρή περίοδος διαρκεί μόλις ένα μήνα.
Παρυδάτια δάση: Η περιοχή Ασπρoπόταμου διαρρέεται από ένα μεγάλο δίκτυο μικρών και μεγάλων ορεινών ρεμάτων που καταλήγουν στον Αχελώο. Στις όχθες αυτών των ρεμάτων συναντάμε δάση με πλατάνια, ιτιές, σφενδάμους και άλλα υδρόφιλα φυτά. Η οικολογική αξία αυτών των δασών είναι τεράστια, διότι αποτελούν καταφύγιο πολλών ζώων και πτηνών.
Αλπικά λιβάδια: Βρίσκονται σε υψόμετρο 2.300μ. και άνω. Έχουν εξαιρετικά μεγάλο βοτανικό ενδιαφέρον λόγω της μεγάλης ποικιλίας ενδημικών βοτάνων.
Τσάι βουνού: Το ελληνικό τσάι βουνού είναι φυτό πολυετές και ανήκει στην οικογένεια Χειλανθών και στο γένος Σιδηρίτης. Γνωστό στον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη, σήμερα βεβαιώνεται επιστημονικά η αντιφλεγμονώδης και ευεργετική επί των αγγείων δράση του. Στην αρχαιότητα το όνομα σιδηρίτης αναφερόταν σε διάφορα φυτά που θεωρούνταν ότι είχαν την ικανότητα να επουλώνουν πληγές από σιδερένια αντικείμενα, όπως βέλη. Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε ως θεραπευτικό των πληγών. Στη λαική θεραπευτική χρησιμοποιείται ως ευστόμαχο, θερμαντικό, τονωτικό, διουρητικό και εναντίον των κρυολογημάτων και των αναπνευστικών παθήσεων. Σειρά μελετών τόσο σε εκχυλίσματα ειδών του γένους Σιδηρίτης όσο και σε χημικές ενώσεις που απομονώθηκαν από αυτά, έδειξαν ότι εκτός από την αντιφλεγμονώδη δράση, εμφανίζουν και άλλες φαρμακολογικές δράσεις, όπως αντιμικροβιακή, κατά του καταρράκτη, αντιθρομβωτική και αντιυπερτασική. Στα βουνά του Ασπροποτάμου το τσάι είναι άριστης ποιότητας και άφθονο.
Τσουκνίδα: Η τσουκνίδα είναι ακόμη βασικό υλικό της Ασπροποταμίτικης μαγειρικής. Εκτός όμως από τα θρεπτικά της συστατικά έχει θετικές επιδράσεις και στην υγεία. Δρά κατά των ρευματισμών, της αναιμίας, των λίθων των νεφρών και βοηθά την κυκλοφορία του αίματος.
Μανιτάρια: Η περιοχή του Ασπροποτάμου είναι ένας απο τους πιο πλούσιους τόπους σεποικιλία και ποσότητα μανιταριών στην Ελλάδα.
Χαμομήλι: Ανήκει στην οικογένεια των αστεροειδών. Έχει πολλαπλές θεραπευτικές ιδιότητες μεταξύ άλλων τονωτικές, χωνευτικές, διουρητικές και αντιπυρετικές.
Σαλέπι: To σαλέπι, του οποίου το επιστημονικό όνομα είναι όρχις, χρησιμοποιείται για την τόνωση των ασθενών κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής τους. Το ρόφημα που παράγεται δρά κατά της δυσεντερίας και του ξερόβηχα με φλογώσεις.
Πήλιανο: Το επιστημονικό του όνομα είναι Αρτεμησία το Αψίνθιον. Η βολβώδες ρίζα του αποξηρένεται και πίνεται ως αφέψιμα. Μεταξύ άλλων έχει χωνευτικές, διουρητικές και ανιπυρετικές ιδιότητες και επίσης δρά κατά της αναιμίας.
Ίταμος: Ο ίταμος είναι ενα σπάνιο δέντρο το οποίο ζεί πολλούς αιώνες. Οι καρποί του, που έχουν κόκκινο χρώμα, θεωρούνται δηλητηριώδοι.
Κολχικό: Στην περιοχή αποκαλείτε Διώχτρα και έχει χρώμα βιολετί. Πρέπει να προσέχουμε να μην το μπερδεύουμε με τον Κρόκο με τον οποίο μοιάζει πολύ. Είναι φυτό τοξικό και ΔΕΝ θα πρέπει να καταναλώνεται. Το συναντάμε στην περιοχή σε μεγάλες ποσότητες. Φυτρώνει το φθινόπωρο, που είναι η εποχή που αποχωρούν οι περισσότεροι κάτοικοι για τα χειμαδιά, εξού και το όνομα Διώχτρα. Μεγαλώνει κυρίως σε υγρά μέρη, σε λιβάδια και ξέφωτα από δάση.
ΖΩΙΚΑ ΕΙΔΗ
Η περιοχή Ασπροποτάμου με την πυκνή της βλάστηση και την σημαντική της πανίδα θα μπορούσε να είναι εθνικός δρυμός. Άλλωστε γίνονται προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ήδη υπάρχει καταφύγιο θηραμάτων στο χωριό Στεφάνι και πεστροφογεννητικός σταθμός στο Κουκουφλή. Στα δάση της περιοχής απαντώνται αρκετά άγρια θηλαστικά, μεταξύ των οποίων βρίσκονται η αρκούδα, ο λύκος, ο λαγός, το ζαρκάδι, η αγριόγατα, το αγριοκάτσικο, η αλεπού και ο αγριόχοιρος που επιζούν παρά την ενοχλητική παρουσία των κυνηγών. Η εμφάνιση των αρκούδων γίνεται συχνά θέμα συζήτησης στις πλατείες των χωριών καθώς αυτές είτε πλησιάζουν σε πολύ κοντινή απόσταση από τα χωριά είτε όπως και οι λύκοι προξενούν ζημιές στους κτηνοτρόφους.
Καφέ Αρκούδα: Η κύρια τροφή της αρκούδας, η οποία προστατεύεται, είναι τα κράνα, τα κορόμηλα, τα χαμοκέρασα και οι πέστροφες. Tα Πτηνά: Πλούσια είναι και η παρουσία πτηνών με κύριο εκπρόσωπο την πανέμορφη πέρδικα. Οι πλυθυσμοί της απειλούνται κυρίως απο τον ανθρώπινο παράγοντα.
Άγρια πέστοφα (Salmo trutta macrostigma): Η άγρια πέστροφα του Ασπροποτάμου θεωρείτε σπάνιο είδος ψαριού και την συναντάμε στα ποτάμια της περιοχής. Ο πληθυσμός της θεωρείται ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα αλλά η υπερβολική και συνήθως παράνομη αλιεία έχει οδηγήσει σε ελάττωση του πληθυσμού της. Στην τοποθεσία Κουκοφλί, λίγο πριν το χωριό Κρανιά, υπάρχει ιχθυοτροφείο άγριας πέστροφας.
ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ
Αχελώος: Ο Αχελώος (ή Ασπροπόταμος όπως τον λένε οι ντόπιοι) είναι ο δεύτερος, σε μήκος, ποταμός της Ελλάδας (220 χλμ.). Πηγάζει από την τοποθεσία Ρόνα και από τις νότιες πλαγιές του όρους Λάκμος κοντά στο χωρίο Χαλίκι και διασχίζει τα Βλαχοχώρια που είναι ανάμεσα στον Κόζιακα και τα Αθαμανικά όρη ώσπου στο τέλος χύνεται στο Ιόνιο Πέλαγος, στα νότια των Εχινάδων Νήσων. Τα νερά του ενισχύονται απο πλήθος ποταμών και ρεμάτων όπως το Κρανιώτικο ρέμα και το ρέμα της Λεπενίτσας. Το πρώτο τμήμα του Αχελώου ονομάζεται Ασπροπόταμος διότι τα νερά του έχουν λευκό σχεδόν κρυστάλινο χρώμα εξαιτίας της καθαρότητάς του. Ο Αχελώος ή Ασπροπόταμος είναι γνωστός και για την οικολογική αξία των βιοτόπων που δημιουργεί γύρω από τις όχθες του, ενώ παράλληλα στηρίζει την οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής.
Κρανιώτικος: Ο Κρανιώτικος είναι παραπόταμος του Ασπροποτάμου, διασχίζει και χωρίζει στα δύο το χωριό Κρανιά, αποτελώντας παράλληλα, μοναδικό βιότοπο της πέστροφας.
ΟΙ ΚΟΡΥΦΕΣ
Κακαρδίτσα (2429 μ.): Αποτελεί το ψηλότερο βουνό της Νότιας Πίνδου και ολόκληρης της Δυτικής Θεσσαλίας. Βρίσκεται στα όρια της Ηπείρου με τη Θεσσαλία και της περιοχής Ασπροποτάμου Τρικάλων με την περιοχή Τζουμέρκα της Ηπείρου. Συμπεριλαμβάνεται στην ευρύτερη οροσειρά των Αθαμανικών ορέων της οποίας αποτελεί το βορειότερο τμήμα της. Στην Κακαρδίτσα ανήκει η υψηλότερη κορυφή της οροσειράς με υψόμετρο 2.429 μέτρα, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Μελισσουργοί και Αθαμανία Ασπροποτάμου. Άλλες υψηλές κορυφές της Κακαρδίτσας είναι οι Καταραχιάς (2.299μ), Χίλια εξήντα (2.253μ), Τσούμα Πλαστάρι (2.188μ) , Κρυάκουρας (2.100μ), Φούρκα (2.100μ), Καταφύγι (2098.) και Βαρικό (2.007μ). Στα βόρεια σύνορα συναντά το όρος Λάκμος και στα νότια τον αυχένα Μπάρο. Σε ορισμένα γεωγραφικά έντυπα, η Κακαρδίτσα θεωρείται ξεχωριστή οροσειρά και δεν συμπεριλαμβάνεται στα Αθαμανικά όρη ή Τζουμέρκα τα οποία περιορίζονται στον νοτιότερο ορεινό όγκο που ανήκει κυρίως στον νομό Άρτας. Χωριά χτισμένα περιμετρικά της Κακαρδίτσας είναι οι Καλαρρύτες, το Ματσούκι και οι Μελισσουργοί που ανήκουν στο Νομό Άρτας και η Αγία Παρασκευή (Τζούρτζια), το Γαρδίκι και η Αθαμανία (Μουτσιάρα) που ανήκουν στην περιοχή Ασπροπόταμου Τρικάλων.
Περιστέρι ή Λάκμος (2.295 μ.): Το Περιστέρι είναι το βορειότερο βουνό της νότιας Πίνδου και βρίσκεται διπλα από το Χαλικι. Για να ανεβεί κάποιος το Περιστέρι μπορεί να διανυκτερεύσει στο χωρίο Χαλίκι και την επόμενη ημέρα να πάει με το αυτοκίνητο ως την τοποθεσία Βερλίγκα. Από εκεί ξεκινάει μια διαδρομή που οδηγεί στη βάση της ψηλότερης κορυφής που λέγεται Τσουκαρέλα. Η ανάβαση του κώνου απαιτεί περίπου μία ώρα. Η κατάβαση γίνεται προς την ίδια κατεύθυνση ή προς το Ανθοχώρι. Εξαιρετικής ομορφιάς φαινόμενο είναι και η δημιουργία δρακολίμνης κατα τους ανοιξιάτικους μήνες στην τοποθεσία καρβελού στους πρόποδες του Περιστερίου. (κάντε κλίκ για να δείτε φωτογραφία)
Νεράιδα ή Καπ Γκρας (1930μ.): Η κορυφή της Νεράιδας βρίσκεται κοντά στο χωριό Πολυθέα. Το μονοπάτι κινείται προς τα ανατολικά στην αριστερή όχθη του ρέματος και σε 15 λεπτά φθάνει στην τοποθεσία που ονομάζετε Στίτα Αλί Μάλι. Από εκεί, μετά από πορεία 20 λεπτών, ο ορειβάτης φθάνει στο ρέμα. Το μονοπάτι περνάει στη δεξιά όχθη και σε μία ώρα ανηφορικής πορείας οδηγεί στο διάσελο ανατολικά της κορυφής Μύτικας (1511μ). Εκεί αρχίζει ένα αμφιθεατρικό λάκκωμα με μια στάνη και βρύση στο κέντρο του. Από εκεί η κορυφή απέχει 1:30 ώρες.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
aspropotamos.org 