Επιβιώνει ακόμη η αντίληψη ότι στα όρια του σημερινού χωριού Χαλίκι υπήρχε μια σπουδαία πόλη που ονομαζόταν Χαλκίς. Δεν υπάρχουν όμως βάσιμες αποδείξεις ότι ο Ασπροπόταμος είχε ένδοξο παρελθόν, ούτε ότι στη θέση του χωριού Χαλίκι υπήρξε κάποια σημαντική Αρχαία πόλη επονομαζόμενη Χαλκίς. Τα επιχειρήματα/στοιχεία που μας κατευθύνουν σε αυτό το συμπέρασμα είναι πολλά και τα παραθέτω παρακάτω. Βέβαια το ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί 100% η μη ύπαρξη της αρχαίας Χαλκίς, συνεπάγεται ότι δεν μπορεί να αποκλεισθεί 100% και η ύπαρξή της. Τα υπάρχων στοιχεία και οι ενδείξεις όμως δεν μας επιτρέπουν να διαφημίζουμε το Χαλίκι ως την αρχαία Χαλκίς χωρίς να πηγαίνουμε ενάντια στους νόμους της λογικής. Ίσως η πιο λογική θέση που μπορεί να υιοθετήσει κάποιος/α είναι η εξής: υπάρχουν κάποιες ελάχιστες ενδείξεις ότι στο Χαλίκι υπήρξε κάποτε ένας αρχαίος οικισμός (όπως και σε αμέτρητες περιοχές του πλανήτη μας) για τον οποίο όμως δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Υπάρχουν επίσης αποδείξεις ότι υπήρχαν αρχαίοι οικισμοί (πιθανότατα μικρού μεγέθους) στα όρια του χωριού Γαρδίκι και κάποια ακόμη χωριά του ευρύτερου Ασπροποτάμου.

Για την προέλευση του ονόματός Χαλκίς στον αρχαίο ελλαδικό χώρο υπάρχουν 3 εκδοχές: α) προέρχεται από τα ορυχεία χαλκού, β) από την Χαλκίδα, κόρη του ποταμού Ασωπού και γ) από τη χάλκη ή κάλχη, το πορφυρούχο κοχύλι.[i]

Στοιχεία και ενδείξεις για μη ύπαρξη της αρχαίας Χαλκίς στα όρια του σημερινού χωριού Χαλίκι:

• Πριν καταφύγουμε σε πιο χειροπιαστές ενστάσεις για την μη ιστορική ύπαρξη της αρχαίας Χαλκίς στο χώρο του σημερινού Χαλικίου ας επικαλεστούμε τους νόμους της λογικής. Φαντάζει δύσκολο έως αδύνατο μια απομονωμένη περιοχή όπως το Χαλίκι να υπήρξε ο χώρος μιας σημαντικής πόλης στην αρχαία Ελλάδα. Η καλλιεργήσιμη γη είναι ελάχιστη, όχι μόνο στα όρια του χωριού, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Α. Χατζηγάκης (1950) ‘το Ασπροποταμίτικο έδαφος είναι κατάλληλο μονάχα για τη θερινή βοσκή των ζώων’ και ‘δεν ήταν ποτέ κατάλληλη για σοβαρές γεωργικές εργασίες … γιατί λείπανε τα χωράφια … και πρώτα-πρώτα για κλιματολογικούς λόγους’.[ii] Επίσης, εάν κρίνουμε από τους καυγάδες μεταξύ των σημερινών κτηνοτρόφων για τα βοσκοτόπια, εάν υπήρχε ανεπτυγμένη κτηνοτροφία, δεν θα αρκούσε να θρέψει μια πόλη. Επίσης το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα δεν θα αποτελούσαν επαρκή εξαγώγιμα προϊόντα ως αντάλλαγμα για σιτηρά και άλλα μη παραγόμενα στον Ασπροπόταμο αγαθά. Οι σημαντικές πόλεις δεν ξεφυτρώνουν τυχαία από το τίποτα. Η ιστορία έχει δείξει ότι σημαντικές αρχαίες πόλεις, όπως η Χαλκίδα της Εύβοιας αποτελέσαν προϊόν μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης και εμπορίου. 
• Η ετυμολογία του ονόματος Χαλκίς (όπως αναφέρθηκε παραπάνω) δε φαίνεται ότι έχει κάποια σχέση με κάποιο ορεινό απομονωμένο περιβάλλον. Η ομοιότητα μεταξύ των ονομάτων Χαλίκι και Χαλκίς μάλλον ενισχύει τη θεωρία περί σύγχυσης, παρά περί προέλευσης του ενός από του άλλου.
• Δεν έχει ποτέ πραγματοποιηθεί αρχαιολογική έρευνα στο Χαλίκι που να έχει φέρει στο φως αρχαιολογικά ευρήματα. Δεν έχει ποτέ αναφερθεί η εύρεση αρχαίων αντικειμένων π.χ. νομισμάτων στο Χαλίκι από ντόπιους κατοίκους ούτε υπάρχουν σχετικές καταγραφές στις ντόπιες παραδόσεις.
• Δεν υπάρχει κανένα ίχνος αρχαίας πόλης στα γεωγραφικά όρια του Χαλικίου. Δεν υπάρχουν χαλάσματα ή υπολείμματα αρχαίων αντικειμένων. Σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους η ύπαρξη αρχαίων οικισμών είναι προφανής.   Για παράδειγμα, στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού μπορεί κάποιος να δει ξεκάθαρα τον αρχαίο τοίχο της τοπικής ακρόπολης και στα χωράφια της Φθιώτιδας και της Θεσσαλίας ακόμη και εγώ έχω δει κομμάτια από αρχαία αγγεία. Στο Χαλίκι δεν υπάρχει απολύτως τίποτα. Κανένα αρχαιολογικό μουσείο της Ελλάδας δεν διαθέτει αντικείμενα από το Χαλίκι.
• Δεν υπάρχει καμία αρχαία αναφορά σε αρχαίο κείμενο περί αρχαίας Χαλκίς στις πρώτες πηγές του Αχελώου.

Θα προχωρήσω τώρα στις (υποτιθέμενες) ενδείξεις που έχουν δημιουργήσει την παρεξήγηση ότι η αρχαία Χαλκίς τοποθετείτε στα όρια του σημερινού χωριού Χαλίκι.

• Στον Ασπροπόταμο έχουν κατά καιρούς ανακαλυφθεί νομίσματα με την επιγραφή ‘Αθαμάνων’.[iii] Μικρής κλίμακας προπολεμική ανασκαφή από Γερμανό αρχαιολόγο σε κοντινή απόσταση από το χωριό Γαρδίκι ανέδειξε κίονες και περιδέραια. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι όλοι οι χάρτες που δημιουργήθηκαν μετά τον 17^ο αιώνα ανέφεραν τη Δυτική Θεσσαλία ως γη των Αιθήκων και των Αθαμάνων.[iv] Η ανασκαφή δεν έφερε στο φως καμία σύνδεση με την αρχαία Χαλκίδα. Επίσης, προφανώς άλλο Γαρδίκι και άλλο Χαλίκι.
• Από το 1883 έως το 1914 υπήρξε ο Δήμος ‘Χαλκίδος παρ’ Ασπροποτάμω’. Το όνομα του Δήμου οφείλεται στη άποψη των ιστορικών της εποχής ότι κάπου στον Ασπροπόταμο υπήρχε η αρχαία πόλη Χαλκίς της Αθαμανίας.[v] Παρόλα αυτά οι ιστορικοί της εποχής δεν προσέφεραν αποδείξεις περί ύπαρξης της αρχαίας Χαλκίς στον Ασπροπόταμο. Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αν αναλογιστούμε την έλλειψη επιστημονικών μελετών για την αρχαία ιστορία της περιοχής. Ο καθηγητής Ε. Αυδίκος ισχυρίζεται ότι οι ‘τοπικές ελίτ’ προσπάθησαν να εντάξουν το βλαχόφωνο πληθυσμό σε ‘ένα αποδεκτό ιστορικό πλαίσιο’. Παρόμοια φαινόμενα συναντάμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας όπου πριν και μετά τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους η αρχαία ιστορία και μυθολογία οικειοποιήθηκαν στη προσπάθεια δημιουργίας ‘τοπικών αφηγημάτων’.[vi] Είναι επίσης περίεργο ότι ο Δήμος Χαλκίδος δεν περιλάμβανε το Χαλίκι (κάποια από τα χωριά ήταν η Κρανιά, ο Κλεινοβός και η Πολυθέα). Πιθανότατα κάποια άλλα χωρία διεκδικούσαν επίσης την αρχαία Χαλκίς.
•  Το 1952 υπήρχαν δυο εικόνες στο Χαλίκι με την εξής επιγραφή «Αφιέρωμα κύρ Δημάκη, άρχοντος κώμης Χαλκίδος, έτος 1767».Υπήρχε επίσης η πεποίθηση στους γεροντότερους κατοίκους ότι το χωριό μετονομάστηκε σε Χαλίκι διότι μερικοί κάτοικοι και Τούρκοι δεν μπορούσαν να προφέρουν τη λέξη Χαλκίς.[vii] Αυτές οι πληροφορίες δεν αποτελούν προφανώς αποδείξεις. Η Ρώμη κατέλαβε τις Ελληνικές πόλεις/βασίλεια/φυλές τον 2^ο αιώνα π.χ. συμπεριλαμβανομένων και των Αθαμάνων, άρα φαντάζει αδύνατον οι γέροντες του χωριού να γνώριζαν οτιδήποτε για την αρχαία ιστορία της περιοχής. Το μόνο που ίσως προκύπτει από την επιγραφή είναι ότι οι άρχοντες της περιοχής είχαν νεοελληνική συνείδηση και ότι πήραν μέρος στη γενική προ-επαναστατική ‘αφύπνιση’ ενάντια στους Τούρκους. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η σύνδεση με το ένδοξο αρχαιοελληνικό παρελθόν υπήρξε βασικό συστατικό σύστασης της νεοελληνικής ταυτότητας.
• Ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ (1806) ανέφερε ότι στη περιοχή γύρω από το Χαλίκι βρισκόταν συντρίμμια κυκλώπειων τειχών και οι βροχές βοηθούσαν στην αποκάλυψη αρχαιοελληνικών νομισμάτων.[viii] Αυτή η πληροφορία αποτελεί την πιο σημαντική ένδειξη ότι υπήρχε κάποιος αρχαίος οικισμός στο Χαλίκι, δεν αποδεικνύει όμως την ύπαρξη κάποιας σημαντικής πόλης όπως για παράδειγμα η Αρχαία Χαλκίς. Σε αντίθεση με τον Πουκεβίλ, ο Γάλλος αρχαιολόγος Λεών Εζέ, αναφέρει ότι τα μόνα αρχαία ερείπια που συνάντησε (1858) ήταν ένα στενό περιτείχισμα με ξερολιθιές στο χωριό Κατάφυτο.[ix]
• Ίσως η μεγαλύτερη πηγή σύγχυσης όσον αφορά την ταύτιση του Χαλικίου με την αρχαία Χαλκίς είναι η εξής φράση από τον ιστορικό του 2^ου αιώνα μ.χ. Διονύσιου του Περιηγητή «…όσσας  τ’ από Χαλκίδος έρπων δίνης αργυρέης  Αχελώιος αμφίς ελίσει». Πριν αναλύσω τη φράση πρέπει να προσθέσω ότι ο Διονύσιος δεν ταξίδεψε σε όλα τα μέρη τα οποία αναφέρει δεδομένου ότι η εργασία του αφορά όλη την τότε παγκόσμια γεωγραφία. Το πρώτο προφανές συμπέρασμα έχει να κάνει με το ότι η εργασία αναφέρεται στα πιο σπουδαία και γνωστά μέρη του τότε κόσμου όπως Κέρκυρα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Λιβύη, Ινδία κτλ. Επομένως φαντάζει δύσκολο ένα τέτοιου βεληνεκούς έργο να αναφέρεται σε κάποια μικρή πόλη μιας απομονωμένης γωνιάς της ελληνικής επικράτειας. Χρησιμοποιώντας ένα λεξικό της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας κατέληξα στην εξής νεοελληνική μετάφραση ‘… το οποίο ο ποταμός Αχελώος, ο οποίος περνάει από την Χαλκίδα, με ασημένιες δίνες (ρεύματα) το βρέχει στριφογυρίζοντας’. Άρα δεν υπάρχει καμία αναφορά περί αρχής ή πηγής του Αχελώου. Γίνεται απλά αναφορά στο ‘πέρασμα’ του Αχελώου. Επομένως, η αρχαία Χαλκίς μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας του Αχελώου. Το πιο πιθανό σενάριο είναι οτι βρίσκεται εκτός του νομού Τρικάλων όπου τα εδάφη είναι πιο εύφορα και ο Αχελώος κυλά ήρεμα (έρπων). Παραθέτω την ερμηνεία της κάθε λέξης ξεχωριστά: ἀργῠρο-δίνης[ῑ], -ου, ὁ (δίνη), αυτός που έχει δίνες, δηλ. ρεύματα, στο χρώμα του ασημιού, λέγεται για ποταμούς, σε Ομήρ. Ιλ.[x] ἕρπω,  παρατ. εἷρπον·  Δωρ. μέλ. ἑρψῶ· Αττ. αόρ. αʹ εἵρπῠσα, απαρ. ἑρπύσαι (από το ἑρπύζω)· I. έρπομαι, σέρνομαι, δεν κινούμαι καθόλου, Λατ. serpo, repo, και γενικά, κινούμαι αργά, περπατώ, σε Όμηρ.,[xi] ἑλίσσω, Επικ. απαρ. -έμεν· Ιων.  εἱλίσσω·  μέλ. ἑλίξω,  αόρ. αʹ εἵλιξα — Παθ., αόρ. αʹ εἱλίχθην, παρακ. εἵλιγμαι, Ιων. γʹ πληθ. εἱλίχατο· γʹ ενικ. υπερσ. εἵλικτο (εἵλω)· I. 1. περιστρέφω. ἀμφίς, I. ως επίρρ. (ἀμφί)· Α. I. 1. πάνω ή σε δύο πλευρές, σε Ομήρ. Ιλ.· με δυο χέρια μονομιάς, στο ίδ. 2. γενικά, πέριξ, ολόγυρα, στο ίδ. II. χώρια, ξέχωρα, γαῖαν καὶ οὐρανὸν ἀμφὶς ἔχειν.

Βιβλιογραφία

i] https://www.gtp.gr/LocPage.asp?ID=61412&lng=1

[ii] Χατζηγάκη Αλέξ. Κ., Τ’ Ασπροπόταμο Πίνδο, Τοπωνυμικά, Τρίκαλα 1950, σ. 177

[iii] Αυδίκος, Ευάγγελος, Πολιτισμοί και κοινωνίες της Νότιας Πίνδου, Εκδόσεις Πεδίο, Αθήνα 2012, σ.82

[iv] Κωνσταντινίδης, Δημήτρης Ι., Οι Ασπροποταμίτες Βλάχοι, Τρίκαλα 2017, Σελίδα 26

[v] Κωνσταντινίδης, Δημήτρης Ι., Οι Ασπροποταμίτες Βλάχοι, Τρίκαλα 2017, Σελίδα 209

[vi] Αυδίκος, Ευάγγελος, Πολιτισμοί και κοινωνίες της Νότιας Πίνδου, Εκδόσεις Πεδίο, Αθήνα 2012, σ.85

[vii] Μπαρμπάλης,  Χρίστος Β., Το Χαλίκι, Ιστορικά σημειώματα, Τρίκαλα 1953, σ.7

[viii] Έξαρχος, Γιώργης, Ξένοι περιηγητές για τους Βλάχους, 1. Γαλλόφωνοι (1550-1980), Εκδόσεις Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2005

[ix] Εζέ, Λεών, Οδοιπορικό στη τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία (1958), Μετάφραση Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. Τρικάλων, Τρίκαλα 1991

[x] Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddel-scott/index.html

[xi] Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddel-scott/index.html